పూల సుబ్బయ్య వెలుగొండ ప్రాజెక్ట్ (ప్రకాశం, ఆంధ్ర ప్రదేశ్, ఇండియా)

ఒక పదేళ్ళ తర్వాత.. మన ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో, ప్రకాశం -కర్నూలు జిల్లాల లో మనిషి సాధించిన ఒకానొక ఇంజనీరింగ్ అద్బుతం గా చెప్పుకోగలిగిన ఒక గొప్ప నిర్మాణం...

కృష్ణ నది శ్రేశైలం డామ్ ఎగువ రిజర్వాయర్ కి చేరే మలుపు వద్ద నుండి, 18.8 కిలోమీటర్లు దూరం కొండలని తొలుచుకుంటూ నలమల్ల సాగర్ రిజర్వాయర్ కి కేవలం గ్రావిటీ ఆధారంగా నీళ్ళు ప్రవహించేట్టుగా , రెండు సొరంగమార్గాలు నిర్మాణం భావితరాల దేవాలయం “పూల సుబ్బయ్య వెలుగొండ ప్రాజెక్ట్”

ప్రకాశం జిల్లా, మార్కాపురం, దోర్నాల నుండి సుమారుగా 20 కిలోమీటర్ల వద్ద సాగర్ రిజర్వాయిర్ నుండి అప్ స్త్రీమ్ సైడ్ శ్రీశైలం రిజర్వాయర్ (కొల్లం వాగు) వరకు తవ్వుతున్న రెండు సొరంగాల ను ఈ రోజు చూశాను.

క్లుప్తంగా... కృష్ణా నది కి వరదలు వచ్చినపుడు, శ్రీశైలం డాం నుండి క్రింది కి వదిలేసే నీరు ని మళ్లించి, ప్రకాశం జిల్లా లోని 23 మండలాలలో ని 3,24,600 ఏకరాలకి సాగునీరు, 6500 ఎకరాల ఆయకట్టు కలిగిన కంభం చెరువు, 3,500 ఎకరాల ఆయకట్టు ఉన్న గుండ్లబ్రహ్మేశ్వరం రిజర్వాయర్, 1,500 ఎకరాల రాళ్ళవాగు రిసర్వాయర్ లను నింపుతూ, పక్కనే ఉన్న నెల్లూరు జిల్లాలో 77500 ఎకరాలకు సాగునీరు, 6,500 ఎకరాల ఆయకట్టు కలిగిన గండిపాలెం చెరువు, కడప జిల్లాలోని రెండు మండలాలలో 27200 ఎకరాలు కి సాగునీరు, 1,800 ఎకరాల ఆయకట్టు ఉన్న రాచెరువు నింపే అవకాశం ఉన్న ఈ ప్రాజెక్ట్, 15.25 లక్షల మందిని ఫ్లోరైడ్ పీడిత మూడు జిల్లాల లోని 30 మండలాల దాహర్తిని తీర్చేందుకు ఉద్దేశించిన ప్రాజెక్ట్ ఇది.

మొదట 7.0 మీటర్ల వ్యాసం తో 18.8 కిలోమీటర్లు, దూరం ఏర్పాటు చేసే టన్నెల్ ద్వారా 45 రోజుల వరద కాలం లో 85 Cumecs నీటిని తరలించే ఆలోచనతో మొదలయిన ఈ ప్రాజెక్ట్.. 2004-05 ఆర్ధిక సంవత్సరం లో ఫైనల్ అయింది.

9.2 మీటర్ల వ్యాసం తో 18.8 కిలోమీటర్లు, దూరం ఏర్పాటు చేసే టన్నెల్ ద్వారా 30 రోజుల్లోనే 43.5 Cumecs నీరు తరలించే రెండో యూనిట్ ను కూడా సమాంతరం గా మంజూరు చేసి ప్రారంభించారు.

***

150 కోట్ల విలువ చేసే tunnel boring machine TBM లని జర్మనీ ఏర్పాటు చేసింది.

ఎలుక అని ముద్దుగా పిలవబడే ఈ యంత్రం కొండని సుమారుగా 7.5 మీటర్ల వ్యాసం తో, మీటర్ గేజ్ రైలు పట్టాల మీద ముందుకు నడుస్తూ, తొలుచుకుంటూ ముందుకు వెళుతుంది.

58 బోర్ కట్టింగ్ వీల్స్ దీని ముఖ బాగాన అమర్చి ఉంటాయి. (జర్మనీ నుండి షిప్స్ ద్వారా సైట్ కి వస్తుంటాయి. చైనా మేడ్ వి కొన్ని, చెన్నై మేడ్ వి కొన్ని కూడా వాడుతుంటారు)

ఇవి తిరిగేటప్పుడు ఉత్పన్నమయ్యే 200 డిగ్రీల ఉష్ణోగ్రత ని బయట నుండి పంపింగ్ చెయ్యబడే ఎయిర్ కూల్డ్ వాటర్ పిచికారి చెయ్యటం ద్వారా కంట్రోల్ చేస్తారు.

అంతే కాకుండా ఉత్పన్నమయ్యే దుమ్ము (dust) కూడా నీటితో తడిచి స్లర్రి (బురద) గా మారుతుంది. తోవ్విన రాయి ముక్కలుగా మారి కొన్వేయర్ బెల్ట్ ద్వారా సొరంగం బయటకి వస్తూ ఉంటుంది. దాన్ని జే‌సి‌బి, లు ట్రాక్ ల సాయం తో దూరంగా పంపిస్తూ ఉంటారు.

తవ్విన బాగం లోకి, ప్రికాస్ట్ ఆర్‌సి‌సి చాపాలతో 7మీటర్ల వ్యాసం వచ్చెట్టుగా అమర్చి దాని చుట్టూ నాణ్యమయిన సెమెంట్ స్లర్రి తో గ్రౌటింగ్ చేస్తూ ఉంటారు.

కొండ లోపలికి వెళ్ళే కొంది యూనిట్ వద్ద పని చేయటానికి మీటర్ గేజ్ మీద ఏర్పాటు చేసిన డీజిల్ జెనరేటర్ యంత్రం తో లాగబడే రైలు లాటి వాహనాలు ఉంటాయి. వీటినే అన్నీ రకాల పని ముట్ల రవాణా కి వాడుతుంటారు,(జనరేటర్, వర్కర్స్, ప్రీ కాస్ట్ అర్చేస్, రైల్స్, వెల్డింగ్ మెషిన్స్, లాటివి)

కోడాని తొలిచ్చేటప్పుడు ఉరే నీరు ని బయటకి పంపి అందులో కొంత నీరు ని చల్లబరచి మరో పైపు ద్వారా యూనిట్ చల్లబరిచేందుకు లోనికి పంపుతుంటారు.

350 యూనిట్ల విద్యుత్తు తయారు చేసి, TBM ని పని చేయించే శక్తివంతమయిన యంత్రాలు, TBM కట్ చేసిన రాయి, డస్ట్ ని బయటకి చేరవేసే రోలింగ్ బెల్ట్లు, పని జరిగే చోట వరకు బలంగా మంచి గాలిని నిరంతరం అందించే పెద్ద గొట్టాల ఏర్పాటు, సొరంగం మ్ముందుకు వెళ్ళేకోంది, అదనంగా ట్రాక్ నిర్మాణం ఇవన్నీ రోజుకి మూడు షిఫ్ట్ లలో నడుస్తుంటాయి.

ఒక్క సారి TBM సుమారుగా 0.8 మీటర్లు దూరం కట్ చేస్తుంది. ఆరుసార్లు ఈ యంత్రం ముందుకు వెళ్ళాక, కట్టర్ లని పరీక్షిస్తారు.

ఎక్కువగా అరిగి పోయిన కట్టర్ ని కొత్త రింగులు వేసి మారుస్తారు.

(సుమారుగా ప్రతి 4.8 మీటర్లకి కట్టింగ్ యూనిట్స్ మార్చడం జరుగుతుంది)

టి‌బి‌ఎం తవ్విన వ్యాసం కంటే ఫినిష్ అయ్యాక ఉండే వ్యాసం తక్కువ కనుక అది ముందుకు వెళ్ళి సొరంగం పూర్తి అయ్యాక రెండో మార్గం నుండి బయటకి రావటం మినహా తిరిగి వెనక్కి రావటం సాద్యపడదు.

(పెళ్లి అయిన మగాడి లెక్కే :p )

ఏ అవాంతరాలు లేకుంటే సుమారుగా 150 మీటర్లు నెలకి సగటున తవ్వకం జరుగుతుంది.

7 మీటర్ల వ్యాసం కలిగిన మొదటి టన్నెల్ 14.5 కిలోమీటర్ల వద్ద పని నడుస్తుంది, 9.2 మీటర్ల వ్యాసం కలిగిన రెండవ టన్నెల్ 10 కిలో మీటర్లు వరకు తవ్వాక పనులు ఆపి వేయబడి ఉన్నాయి.

అద్బుతమయిన ఇంజనీరింగ్ ప్రతిభ అనువనువునా కనిపించే ఈ నిర్మాణం హెడ్ రేగులేటరీ పనులు ప్రారంభించాల్సి ఉంది.

ప్రతి కోర్ ఇంజనీరింగ్ స్టూడెంటు (civil/mechanical/electrical) తప్పనిసరిగా చూసి తెలుసుకోవాల్సిన ఒక అద్బుత నిర్మాణ విధానం ఈ “పూల చెంచయ్య వెలిగొండ ప్రాజెక్ట్”

వ్రాస్తూ పోతే చాలా ఉంది.

క్లుప్తంగా పరిచయం చేయటం మాత్రమే నా ఉద్దేశం.

ఈ రోజు నా జీవితం లో గుర్తుంది పోయే రోజు.

ప్రాజెక్ట్ ని విపులంగా చూడటమే కాకుండా, టన్నెల్ లోకి ప్రయాణం చేసే అవకాశం దొరికింది.

దీన్ని సాద్యం చేసిన మిత్రులకి దన్యవాదాలు తెలుపుకుంటున్నాను.

https://www.youtube.com/watch?v=SY3Q9GqUYro